Celem kontroli było sprawdzenie jakości handlowej tłuszczów do smarowania innych niż tłuszcze mleczne (m.in. margaryny, miksy tłuszczowe) oraz tłuszczów do celów kulinarnych (np. masło klarowane), w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami i deklaracją producenta.

Kontrola na etapie sprzedaży detalicznej przeprowadzona została w II kwartale 2023 r. na terenie całego kraju. Kontrola na etapie produkcji została przeprowadzona przez wszystkie WIJHARS z wyjątkiem WIJHARS we Wrocławiu, Opolu, Szczecinie i Zielonej Górze.

Skontrolowano 70 sklepów oraz 22 producentów. Różnego rodzaju nieprawidłowości stwierdzono łącznie w 15 podmiotach (tj. 16,3% skontrolowanych), w tym w 8 sklepach i u 7 producentów.

Kontroli cech organoleptycznych poddano 12 partii, w tym: 7 partii w sklepach i 5 partii u producentów. Nieprawidłowości nie stwierdzono.

Badania laboratoryjne pod kątem parametrów fizykochemicznych objęły 111 partii, w tym: 77 partii w sklepach i 34 partie u producentów. Zakwestionowano 8 partii tłuszczów do smarowania innych niż tłuszcze mleczne, w tym: 5 partii w sklepach i 3 partie u producentów.

Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły na etapie sprzedaży detalicznej zawartości tłuszczu niezgodnej z deklaracją zamieszczoną na opakowaniu (3 partie), zaniżonej zawartości soli (1 partia) oraz zaniżonej zawartości tłuszczu mlecznego (1 partia) w stosunku do informacji w oznakowaniu produktu. 

Na etapie produkcji w 3 partiach wykryto zawyżoną zawartość tłuszczu w odniesieniu do deklaracji zawartej w oznakowaniu lub specyfikacji jakościowej.

Najwięcej nieprawidłowości stwierdzono w zakresie znakowania produktów. Spośród 181 sprawdzonych partii, w tym: 144 partii w sklepach i 37 partii u producentów, nieprawidłowości stwierdzono w 17 partiach wyrobów (w 7 partiach w sklepach i 10 partiach u producentów).

Sprzedaż detaliczna

Na etapie sprzedaży detalicznej stwierdzono m.in. następujące nieprawidłowości:

• zastosowanie nazwy „margaryna o zawartości trzech czwartych tłuszczu” w produkcie zadeklarowanym jako produkt przeznaczony do pieczenia i smażenia - 3 partie;
• umieszczenie na etykiecie cenowej nieprawidłowej nazwy produktu „margaryna” podczas gdy wyrób był w rzeczywistości margaryną półtłustą - 1 partia;
• podanie na etykiecie „miksu tłuszczowego do smarowania X %” zaniżonej zawartości tłuszczu mlecznego - 1 partia;
• umieszczenie w oznakowaniu margaryny półtłustej w sąsiedztwie nazwy fantazyjnej określenia „z dodatkiem masła”, podczas gdy kontrolowany produkt zawierał w swym składzie tylko 1 % masła – 1 partia.

Produkcja

Na etapie produkcji stwierdzono m.in. następujące nieprawidłowości:

• wprowadzanie konsumenta w błąd poprzez sugestię, że środek spożywczy ma szczególne właściwości: zamieszczenie na opakowaniu masła klarowanego sformułowania „prawdziwe masło” - 2 partie; użycie w oznakowaniu masła klarowanego określenia „bez dodatku konserwantów” - 2 partie;
• brak uwzględnienia w wykazie składników dodatku witaminy E - 2 partie;
• podanie w oznakowaniu wyrobu niewłaściwej zawartości tłuszczu, niezgodnej z otrzymanymi wynikami badań – 2 partie;
• użycie niewłaściwej nazwy tj. „margaryna półtłusta”, w związku z wynikami badań świadczącymi o zawyżonej zawartości tłuszczu w wyrobie – 1 partia;
• podanie w nazwie określenia „z masłem”, podczas gdy producent zadeklarował produkt jako margaryna półtłusta i wyrób zawierał 1 % masła – 1 partia;
• podanie niejasnej informacji „100% KETO” w oznakowaniu masła klarowanego ghee - 1 partia;
• zamieszczenie w oznakowaniu informacji, że wyrób został wytworzony „z mleka od polskich krów z wypasu łąkowego” bez okazania dokumentacji potwierdzającej – 1 partia.
• podanie informacji o warunkach przechowywania w niewłaściwym miejscu - 3 partie;
• użycie niewłaściwego sformułowania „waga” poprzedzającego informację o zawartości netto oraz sformułowania „data przydatności do spożycia” do określenia daty minimalnej trwałości – 2 partie;

Należy nadmienić, że niektóre zakwestionowane partie zawierały po kilka nieprawidłowości.

Kontrola zawartości netto towaru paczkowanego metodą referencyjną została przeprowadzona u 11 producentów i dotyczyła 11 partii wyrobów w tym: 2 partii tłuszczów do celów kulinarnych oraz 9 partii tłuszczów do smarowania. Nieprawidłowości w zakresie deklarowanej ilości nominalnej stwierdzono w przypadku 1 partii tłuszczu do smarowania X %.

W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości, na podstawie przepisów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, inspektorzy wydali 10 decyzji administracyjnych nakładających kary pieniężne (w tym: 2 decyzje za wprowadzenie do obrotu wyrobów zafałszowanych oraz 8 decyzji za wprowadzenie do obrotu artykułów rolno-spożywczych o niewłaściwej jakości handlowej). Inspektorzy wydali również 4 decyzje zakazujące wprowadzenia do obrotu produktów niespełniających wymagań jakości handlowej, na osoby odpowiedzialne nałożyli 2 mandaty karne oraz wydali 12 zaleceń pokontrolnych. 

Z uwagi na niezakończone postępowania administracyjne oraz trwające procedury odwoławcze, ostateczna liczba i wielkość zastosowanych sankcji może ulec zmianie.

Źródło: IJHARS